บทที่ 3 ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเดินทางท่องเที่ยว

1. ปัจจัยภายใน

    1.1 ทรัพยากรการท่องเที่ยว (Tourism Resources)  เป็นสิ่งดึงดูดใจให้ผู้คนเดินทางมาเยือนท้องถิ่นนั้นๆ มีทั้งสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น และงานประเพณีต่างๆ

       

     1.2  ความปลอดภัย (Security) โดยนักท่องเที่ยวจะคำนึงถึงความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สินเป็นประการสำคัญ  มาตรการรักษาความปลอดภัยจึงต้องมีประสิทธิภาพ

       

     1.3  โครงสร้างพื้นฐาน (Infrastructures) โดยปกติแล้วรัฐจะเป็นผู้ลงทุน เช่น ถนน สนามบิน สถานีรถไฟ ไฟฟ้า ระบบการสื่อสาร ฯลฯ

       

     1.4  สิ่งอำนวยความสะดวก (Facilities) เช่น การคมนาคม พิธีการเข้า-ออกเมือง ฯลฯ

      

     1.5  สินค้าของที่ระลึก (Souvenirs)  ต้องมีการควบคุมคุณภาพ  กำหนดราคา  การส่งเสริมการใช้วัสดุพื้นบ้าน  การออกแบบสินค้าให้มีเอกลักษณ์  รวมทั้งการบรรจุหีบห่อที่สวยงาม

      

     1.6  การโฆษณาและประชาสัมพันธ์ (Advertising and Public Relation) เป็นปัจจัยสำคัญต่อการขยายตัวของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว ทำให้แหล่งท่องเที่ยวเป็นที่รู้จักและสนใจของนักท่องเที่ยว

      

     1.7  ภาพลักษณ์ (Image)  เป็นตัวกำหนดกลุ่มนักท่องเที่ยว เช่น หากประเทศใดมีภาพลักษณ์ว่า เป็นดินแดนแห่งความฝันของผู้ชาย  นักท่องเที่ยวที่สนใจก็จะเป็นกลุ่มชายรักสนุก

2. ปัจจัยภายนอก

      2.1  สภาวะเศรษฐกิจและการเมืองของโลก  การฟื้นตัวทางเศรษฐกิจและสภาพความมั่นคงทางการเมือง  จะเป็นตัวกระตุ้นกระแสการเดินทางให้ขยายตัวอย่างกว้างขวาง

      

      2.2  ความนิยมในการท่องเที่ยว  ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา มีองค์ประกอบหลายประการที่ช่วยให้รายได้ของครอบครัวสูงขึ้น ในขณะที่ค่าใช้จ่ายในการท่องเที่ยวลดต่ำลง  ทำให้ผู้ที่รักการเดินทางท่องเที่ยวสามารถจัดการรายได้เพื่อการท่องเที่ยวได้ดีขึ้น

       

      2.3  การขยายเส้นทางคมนาคม  การคมนาคมขนส่งที่มีประสิทธิภาพ  ส่งผลให้การเดินทางท่องเที่ยวเป็นไปด้วยความสะดวก รวดเร็ว ปลอดภัย และประหยัด

       

      2.4  การแลกเปลี่ยนนโยบายทางการเมือง  ซึ่งเป็นผลให้เกิดการแข่งขัน ทั้งด้านการตลาดและการวางแผนพัฒนาการท่องเที่ยว

ทฤษฎีต่างๆ เกี่ยวกับแรงจูงใจของนักท่องเที่ยว

1. 

ทฤษฎีลำดับขั้นแห่งความต้องการจำเป็น (Hierarchy of needs)

    Maslow กล่าวว่าความปรารถนาของมนุษย์นั้นติดตัวมาแต่กำเนิดและความปรารถนาเหล่านี้จะเรียงลำดับขั้นของความปรารถนา ตั้งแต่ขั้นแรกไปสู่ความปรารถนาขั้นสูงขึ้นไปเป็นลำดับ 

     ลำดับขั้นความต้องการของมนุษย์ ( The Need –Hierarchy Conception of Human Motivation ) Maslow เรียงลำดับความต้องการของมนุษย์จากขั้นต้นไปสู่ความต้องการขั้นต่อไปไว้เป็นลำดับ

ดังนี้

1. ความต้องการทางด้านร่างกาย ( Physiological needs )
2. ความต้องการความปลอดภัย ( Safety needs )
3. ความต้องการความรักและความเป็นเจ้าของ ( Belongingness and love needs )
4. ความต้องการได้รับความนับถือยกย่อง ( Esteem needs )
5. ความต้องการที่จะเข้าใจตนเองอย่างแท้จริง ( Self-actualization needs )
ลำดับขั้นความต้องการของมาสโล มีการเรียงลำดับขั้นความต้องการที่อยู่ในขั้นต่ำสุด 

2. ทฏษฎีขั้นบันไดแห่งการเดินทาง (Traval Career Ladder)

ประยุกต์ทฤษฎีของ Maslow  แต่แตกต่างตรงที่ในลำดับขั้นแห่งความต้องการของนักท่องเที่ยว

1. ความต้องการที่จะได้รับความพึงพอใจอย่างสูงสุด
ผู้อื่นกำหนด     ความตื่นเต้น ความน่าพิศวง ความแปลกใหม่ตัวเองกำหนด  ความต้องการลิ้มรส ความหิวกระหาย ความต้องการทางเพศ การผ่อนคลาย   

2. ความต้องการความปลอดภัยมั่นคง
ผู้อื่นกำหนดความต้องการความปลอดภัยเช่นคนอื่นตัวเองกำหนด  ความต้องการที่จะดำรชีวิตอยู่อย่างมั่นคง มีความปลอดภัย

3. ความต้องการสร้างสัมพันธภาพ ผู้อื่นกำหนด ความต้องการที่จะรับความเป็นมิตรที่ผู้อื่นหยิบยื่นให้ตัวเองกำหนด   ความต้องการที่จะให้ความเป็นมิตร และความรักแก่ผู้อื่น

4. ความต้องการความภูมิใจและการพัฒนาตนเองผู้อื่นกำหนด ความต้องการการยอมรับนับถือจากผู้อื่นตัวเองกำหนด  ความต้องการที่จะพัฒนาทักษะของตนเอง

5. ความต้องการที่จะได้รับความพึงพอใจอย่างสูงสุด ความต้องการความสำเร็จแห่งตน และความต้องการที่จะได้รับประสบการณ์อันหลากหลาย

3. แรงจูงใจวาระซ่อนเร้น (Hidden Agenda) ของ Crompton  มี 7 ข้อ ดังนี้

1)การหลีกหนีจากสภาพแวดล้อมที่จำเจ
2)การสำรวจและประเมินตนเอง
3)การพักผ่อน
4)ความต้องการเกียรติภูมิ
5)ความต้องการที่จะถอยกลับไปสู่สภาพดั้งเดิม
6)กระชับความสัมพันธ์ทางเครือญาติ
7)การเสริมสร้างการปะทะสังสรรค์ทางสังคม

4. แรงจูงใจทางการท่องเที่ยวในทัศนะของ Swarbrooke  จำแนกแรงจูงใจสำคัญที่ทำให้คนเดินทางแบ่งออกเป็น 6 ชนิด  ดังนี้

1)แรงจูงใจทางด้านสรีระหรือทางกายภาพ
2)แรงจูงใจทางด้านวัฒนธรรม
3)การท่องเที่ยวเพื่อตอบสนองอารมณืความรู้สึกบางอย่าง
4)การท่องเที่ยวเพื่อให้ได้มาเพื่อสถานภาพ
5)แรงจูงใจในการพัฒนาตนเอง
6)แรงจูงใจส่วนบุคคล

แนวโน้มของแรงจูงใจของนักท่องเที่ยว

          1.แรงจูงใจที่ได้สัมผัสสิ่งแวดล้อม
          2.แรงจูงใจที่ได้พบปะกับคนในท้องถิ่น
          3.แรงจูงใจที่จะเข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นและประเทศเจ้าบ้าน
          4.แรงจูงใจที่จะเสริมสร้างสัมพันธภาพภายในครอบครัว
          5.แรงจูงใจที่จะได้พักผ่อนในสภาพแวดล้อมที่น่าสบาย
          6.แรงจูงใจที่จะได้ทำกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวสนใจและฝึกทักษะ
          7.แรงจูงใจที่จะมีสุขภาพดี
          8.แรงจูงใจที่จะได้รับการคุ้มกันและความปลอดภัย
          9.แรงจูงใจที่จะได้รับการยอมรับนับถือและได้รับสถานภาพทางสังคม
          10.แรงจูงใจที่จะให้รางวัลแก่ตัวเอง

โครงสร้างพื้นฐานในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว

โครงสร้างพื้นฐานหลักๆ ในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ได้แก่
1. ระบบไฟฟ้า จะต้องมีใช้อย่างเพียงพอ ทั่วถึง และใช้การได้ดี ไม่ก่อให้เกิดความเสียหายหรือก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้ใช้บริการ

2.ระบบประปา  ควรมีความสะอาด ถูกหลักอนามัย มีปริมาณเพียงพอ และมีการกระจายอย่างทั่วถึง เพื่อให้บริการแก่นักท่องเที่ยว

3.ระบบสื่อสารโทรคมนาคม  หมายรวมถึง  โทรศัพท์มีสาย/ไร้สาย ไปรษณีย์ โทรเลข โทรสาร และไปรษณีย์อิเลกโทรนิกส์

4.ระบบการขนส่ง ประกอบไปด้วย

>> ระบบการเดินทางทางอากาศ
>> ระบบเดินทางทางบก
>> ระบบเดินทางทางน้ำ

5.ระบบสาธารณสุข  ควรมีระบบสาธรณสุขที่ทันสมัย  สะดวก  รวดเร็ว  และปลอดภัย โดยควรมีสถานพยาบาลที่มีค่ารักษาที่ยุติธรรม

ปัจจัยที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวในแต่ละภูมิภาค

1.ปัจจัยทางภูมิศาสตร์ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ  
   1.1 ลักษณะภูมิประเทศ  จะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา อันเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก มีการเปลี่ยนแปลงไม่เท่ากัน และไม่เหมือนกัน การเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกมี 2 ลักษณะคือ การเปลี่ยนแปลงจากภายในเปลือกโลก  กับ การเปลี่ยนแปลงบริเวณผิวโลก
   1.2  ลักษณะภูมิอากาศ สภาพอากาศที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่อาจทำให้พบสภาพภูมิประเทศที่สวยงามแตกต่างกันได้ 

2.ปัจจัยทางวัฒนธรรม
   หมายถึง วิถีการดำเนินชีวิตของคนในสังคม นับตั้งแต่วิธ๊การกิน อยู่ การแต่งกาย การทำงาน วิธีพักผ่อน วิธีแสดงอารมณ์ วิธีสื่อความ วิธีจารจรและขนส่ง วิธีรว่มเป็นหมู่คณะ วิธีแสดงความสุขทางใจ

คำถามท้ายบทที่ 3

1. ทฤษฏีลำดับขั้นแห่งความต้องการจำเป็นของ Maslow นำมาใช้อธิบายพฤติกรรมการท่องเที่ยวได้อย่างไร
ตอบ  มนุษย์เป็นสัตว์ที่มีความต้องการและมนุษย์จะแสดงพฤติกรรมต่างๆออกมาเพื่อที่จะตอบสนองความต้องการและความต้องการจำเป็นต่างๆของมนุษย์จะไม่มีวันจบสิ้นเมื่อความต้องการอย่างหนึ่งได้รับการตองสนองแล้ว ความต้องการอีกระดับหนึ่งจะเกิดมาแทนที่




2. แรงจูงใจที่ทำให้นักท่องเที่ยวเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ มีอะไรบ้าง
ตอบ   มี 10 ประเภท คือ 

          1.แรงจูงใจที่จะได้สัมผัสสิ่งแวดล้อม
          2.แรงจูงใจที่จะไดพบปะกับคนในท้องถิ่น
          3.แรงจูงใจที่จะได้เข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นและประเทศเจ้าบ้าน
          4.แรงจูงใจที่จะเสริมสร้างสัมพันธภาพในครอบครัว
          5.แรงจูงใจที่จะไดพักผ่อนในสภาพแวดล้อมที่สบาย
          6.แรงจูงใจที่จะได้ทำกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวสนใจและฝึกทักษะ
          7.แรงจูงใจที่จะมีสุขภาพดี
          8.แรงจูงใจที่ไดรับการคุ้มกันและความปลอดภัย
          9. แรงจูงใจที่จะได้รับการยอมรับนับถือและได้รับสถานภาพทางสังคม
         10.แรงจูงใจที่จะให้รางวัลกับตัวเอง


3. จงอธิบายโครงสร้างพื้นฐานในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว
ตอบ    โครงสร้างพื้นฐานหลักๆในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ได้แก่
            · ระบบไฟฟ้า จะต้องมีใช้เพียงพอ ทั่งถึงและใช้การได้ดี
           

            · ระบบประปา ควรมีความสะอาด ถูกหลักอนามัย มีปริมาณเพียงพอและมีการกระจายอย่างทั่วถึง
            

            · ระบบสื่อโทรคมนาคม ต้องมีความสะดวก รวดเร็ว มีปริมาณหน่วยที่เพียงพอ
            

           · ระบบการขนส่ง ควรมีเส้นทางการคมนาคมครอบคลุมทุกพื้นที่ และให้มีความเชื่อมโยงกัน
           

           · ระบบสาธารณสุข ต้องทันสมัย สะดวก รวดเร็วและปลอดภัย และควรมีสถานพยาบาลในท้องถิ่น


4. ลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศ มีความสำคัญอย่างไรกับการท่องเที่ยว
ตอบ   การท่องเที่ยวจำเป็นที่จะต้องพึงพาธรรมชาติ ดังนั้นลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศ จึงมีความสำคัญกับการท่องเที่ยว เพราะปัจจัยที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมาเป็นสิ่งที่ดึงดูดใจทางการท่องเที่ยวได้อย่างมาก ทำให้ลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศ มีความสำคัญกับการท่องเที่ยว